Steeds breder slaat het boek zijn vleugels uit. Hardcover-, midprice- en pocketedities vormen met elkaar het vaste instrumentarium van de publieksuitgever. Daarnaast bestaan er luisteredities, grote letteredities en edities voor mensen met een leeshandicap. Ondertussen is het e-book in aantocht. Voor een beetje gereputeerde roman is daar in Nederland de laatste jaren nog een variant bijgekomen: de Matena-editie. Voor tekenaar Dick Matena vormt de integrale tekst van Elsschots compacte roman Kaas de rode draad voor 283 pagina’s vol met meesterlijke grijstinten. Athenaeum, de vaste uitgever van het werk van Elsschot, voegde Matena’s Kaas graag aan zijn fonds toe. Zowel Elsschot als Matena hebben hun hartstochtelijke liefhebbers, voldoende reden om ook een luxe-editie op touw te zetten.

Voor die editie viel de jury. Het rode Edammer kaaspapiertje waar het geheel in verpakt is, kun je er maar één keer
verwachtingsvol afhalen, daarna is het een vod. Die blijde verwachting is nu eenmaal het voorrecht van de luxe-koper – zoals van iedere koper van Edammer kaas. Eronder komt een kaaskleurige schuifdoos tevoorschijn met erop alleen de titel in vier volvette kapitalen. Uit de schuifdoos verschijnt een state-of-the-art hardcover met stofomslag. Die hardcover verbergt één losse pagina uit het boek in chromolitho. De kleurkracht daarvan beneemt je de adem.

Toegegeven, het kost een hoop geld. Maar de luxe-editie van Kaas toont perfect aan hoe je het boek kunt inzetten om dat geld daadwerkelijk uit de markt te halen. Dat mag prozaïsch klinken, maar is geheel in de geest van de Antwerpse advertentieverkoper Alfons de Ridder, de man die Willem Elsschot werd.