De architectuur van jongerencentra, ze was nooit vrijblijvend. Ze had een opvoedende functie, zeker in de ideologische optiek van het communisme in Oost-Europa, zo geloofden de autoriteiten. ‘In dit huis zullen de muren onderwijzen,’ zo ordonneerde de Russische Pravda bij de opening van het Paleis voor Jonge Pioniers in Moskou. In deze opmerkelijke publicatie wordt nagegaan waar deze bouwpolitiek in de twintigste eeuw toe leidde, in veertien essays en vijfentwintig casestudy’s. Wat is er overgebleven van dit ‘sociaal constructivisme’?
De vormgever opteerde voor een ongewone structuur, maar koos wel voor een duidelijke visuele logica die er vanaf de inhoudsopgave wordt ingehamerd. Elk hoofdstuk lijkt wel voorzien van een watermerk. Op de cover staat een vloerplan van een dergelijk jongerengebouw met actieve mensen erin (die op de achterzijde lijken te ‘ontsnappen’), voorzien van een bijna gewild amateuristische belettering, alsof hij gestencild is. Het geheel straalt iets academisch uit en grafisch wordt de ‘onregelmatigheid’ lichtjes gecultiveerd. Neem nu de optie om de voetnoten in een andere richting dan de broodtekst te plaatsen, net als de bijschriften. Soms refereert het geheel aan een oude krant met dat grove raster, zij het met een zorgzamer typografie.
Door de papierkeuze (Munken Polar Rough) en het fris mildgroene kleurenpalet blijven de rust en ingetogenheid evenwel bewaard. Ook de Gill Sans zorgt voor een dwingend ritme, ‘doorheen het hele boek hoor je een harde ruis.’ Het boek vergt mogelijk enig doorzettingsvermogen voordat je het kunt smaken en ontcijferen. Maar eenmaal in de flow, stijgt de waardering alleen maar. De vormgevers Sandra Kassenaar en David Bennewith gaven het idee van architectuur als ideologische machine in Walls that teach een verrassende ampleur. Een cool boek.